We staan op de drempel van een nieuw jaar, een schone lei. Misschien heb je goede voornemens voor dit fonkelnieuwe jaar waarin alles nog mogelijk is. Misschien heb je vroeger aan goede voornemens gedaan, maar was je in februari of maart dan alweer terug bij je oude patroon. Wil je een roer succesvol omgooien? Begin niet met je handelen, begin met je denken.
Nieuw
Vanaf de basisschool tot aan mijn studietijd vond ik het heerlijk om een nieuw schooljaar te beginnen met een smetteloos nieuw schrift. Waarin ik extra netjes schreef, om het zo lang mogelijk mooi te houden. Tot het onherroepelijke moment van de eerste fout: een schrijffout, een aantekening die niet zo mooi uitkwam, een fout in een som, noem maar op. Die eerste onvolmaaktheid deed pijn. Soms scheurde ik dan het blad uit mijn schrift, om alles opnieuw op te schrijven. Maar dat was niet vol te houden, dus gaf ik het op. En je zag mijn handschrift dan veranderen in een comfortabeler, doch slordigere poot. Pas recentelijk hoorde ik dat mijn moeder vroeger ook bladzijdes uit haar schrift scheurde wanneer ze een fout gemaakt had. Bewijst maar weer hoe patronen stilzwijgend doorgegeven worden.
Alles wat nieuw is heeft een soort magische uitwerking op ons. Nieuwe mensen, nieuwe dingen, nieuwe situaties, het maakt dat we ons anders gaan gedragen dan anders. Soms 180 graden anders, bijvoorbeeld bij een nieuwe relatie, soms maar een paar graden, zoals bij een nieuw kapsel of nieuwe outfit.
Maar niets is zo tijdelijk als ‘nieuw’. Dus de magische kracht van ‘nieuw’ wordt al snel minder. Dat is het eerste punt waarop de meeste goede voornemens stranden. Wanneer je voornamelijk steunt op de zoete beloftes van ‘nieuw’, val je dus al gauw terug in oude patronen. Want er is veel meer ‘oud’ dan ‘nieuw’, dus oud staat altijd sterker.
Daarom moet je weten wat het verlangen is dat onder dat voornemen zit. En nee, dat is niet simpelweg ‘ik wil slanker zijn’ of ‘ik wil geen fouten maken’. We graven een beetje dieper.
Begin bij jouw begin
Ik saboteerde mijzelf door mijn focus op het perfecte plaatje. Het heeft me jaren gekost eer ik begon te begrijpen dat het leren pas begint bij iets niet kunnen, oftewel ‘fouten’ maken. Dus in feite heb ik jarenlang onbewust mijn uiterste best gedaan om níet te leren, hoe ironisch ook. Ik had het veel te druk met de illusie van het perfecte plaatje hoog houden om mezelf toe te staan ergens niet goed in te zijn. Heb ik nog steeds wel eens last van, vooral wanneer ik een goede indruk wil maken (lees: bang ben niet goed genoeg te zijn).
Dus wil je ergens echt beter in worden? Sta jezelf eerlijke metingen toe. Vergelijk jezelf niet met je voorbeelden, want je vergelijkt jouw begin met hun top. Niet bepaald motiverend. Gebruik je voorbeelden om te weten te komen wat mogelijk is (eventueel op welke manier) en richt je dan op jezelf.
Gun jezelf tijd om te verbeteren, Rome is ook niet in één dag gebouwd. Zelfs wanneer je ‘beter zou moeten weten/kunnen’, maak je nog wel eens een fout. Sommige mensen doen het opzettelijk en noemen dit de Arabische weeffout. Omdat wij mensen getalenteerd kunnen zijn, maar het creëren van perfectie is uitsluitend voorbehouden aan het goddelijke. Geeft rust en ruimte om er zo tegenaan te kijken, nietwaar?
Wat wil je precies en vooral: waarom?
Vervolgens had ik mijzelf geen helder doel gesteld, waardoor falen onvermijdelijk was. Wilde ik iets leren? Wilde ik een schrift zonder fouten erin? Zoals we zagen, is dit een óf- óf. Dat besefte ik destijds niet en kon dus geen weloverwogen keuze maken.
Maar stel dat ik dat wel gedaan had. Stel dat ik een foutloos schrift belangrijker vond dan iets leren, dan is de vervolgvraag waarom ik een foutloos schrift wilde. En wanneer je jezelf een aantal keren ‘waarom’ vraagt, komen er interessante inzichten boven. Probeer maar eens.Je ziet dat wanneer ik simpelweg begonnen was met me ‘niet zo druk maken’ om fouten in mijn schrift, ik binnen de kortste keren gestrand was. Omdat ik onbewust was gebleven van mijn overtuiging en daardoor mijn handelen niet blijvend kón veranderen. Want je ziet dat fouten maken voor mij gelijk staat aan in de steek gelaten worden door iedereen. Dat is niet iets waar je zomaar even overheen stapt door alleen maar wat handelingen aan te passen. Net zoals afvallen veel meer is dan simpelweg wat kilo’s kwijtraken. Als het alleen maar om het gewicht en eetpatroon ging, worstelden niet zoveel mensen wereldwijd ermee. En als bij iedereen dezelfde overtuigingen aan hun handelingen ten grondslag lagen, konden we blind andermans adviezen volgen. Maar zo werkt het niet.
Wanneer je je overtuiging en daarmee je echte drijfveer achter je goede voornemen achterhaald hebt, zal je ontdekken dat die overtuiging in veel meer situaties opduikt. Dit schrift is ook bij mij maar een van de vele uitingsvormen. Wanneer een overtuiging bekend geworden is, kan je hem sneller herkennen in andere situaties. En wanneer je bereid bent om je overtuiging te onderzoeken (‘is dit wel zo?’) kan je tot wezenlijke verandering komen. The Work van Byron Katie is bijvoorbeeld een prima en laagdrempelige methode om je overtuigingen te onderzoeken. Hans Laurentius voor wie een stevigere aanpak wenst.
Goede voornemens: doen! denken! (en dan doen)
Goede voornemens zijn heel goed om te hebben. Ze hoeven niet per se op 1 januari in te gaan, maar omdat zoveel mensen op die datum beginnen met patroonverandering, kan het je kracht geven. Wat fijn is, in het begin, wanneer je zo hopeloos buiten je comfortzone bent.
Wees je alleen boven alles bewust van je drijfveren, je verborgen verwachtingen. Want daarin schuilt de sleutel tot je succes.
Wil je afvallen omdat je de beste versie van jezelf wilt zijn? Omdat je het ook diep van binnen niet langer nodig vindt om die extra kilo’s mee te torsen? Dat is een heel andere drijfveer dan wanneer je stiekem hoopt dat je door af te vallen succesvoller zal zijn. Dat je relatie(s) dan verbetert(en). Als je verwachtingen wel in die richting gaan, doe je er goed aan om eerst dit boek te lezen: “Wacht niet met leven tot je slank bent” – Renate Göckel.
Hoe we handelen heeft altijd betekenis. Altijd. We kunnen pas stoppen met een handeling wanneer de noodzaak om zo te handelen er niet langer is. Niet eerder. En daarvoor moeten we eerst bij onszelf nagaan waarom we eigenlijk doen wat we doen.
Ik ga een jaar tegemoet waarin ik mijzelf toesta om fouten te maken. Want perfectie is enkel voorbehouden aan het goddelijke, wat een opluchting.
Gelukkig nieuwjaar.