Op deze pagina vind je wat boeken die ik aanraad. Ik doe ook mijn best om beknopt uiteen te zetten wat ik er precies uitgehaald heb en waarom ik dat waardevol vind.
Mocht je een boek graag willen lezen, steun vooral je lokale boekhandel of leen het boek bij de bibliotheek. Sommige boeken zijn (nog) niet in het Nederlands vertaald.
Ik word niet betaald om reclame te maken, heb geen affiliatelinks, tenzij anders vermeld en kwaliteit gaat hoe dan ook altijd boven kwantiteit; wanneer ik een boek niet goed vind zal ik het niet aanbevelen en verschijnt het dus niet op mijn site.
De volgorde die ik hanteer is chronologisch; de nieuwste titels verschijnen bovenaan. Zo kan je direct zien of er sinds je laatste bezoek iets nieuws bijgekomen is.
Maddy Stolk – Soedah, laat maar
Dit boek las ik in de periode dat mijn moeder, Indisch, ernstig ziek was en uiteindelijk overleed. Daardoor kwam het voor mij wel erg dichtbij, dat de hoofdpersoon haar ouderlijk huis leegruimt na het overlijden van haar moeder. Veel herkenning in wat ze schreef. De ene keer was dat confronterend, de andere keer troostend. Als je Indische familiedynamiek en multigenerationeel trauma invoelbaar wilt hebben, lees dit boek.
Saskia de Bodt – Springlevend
Een geweldig boek over hoe de oorspronkelijke betekenis van verhalen na verloop van tijd kan veranderen. In het geval van Bambi is dat enorm, toen Disney zich ermee ging bemoeien. Bambi was van origine geen kinderboek. Allesbehalve zelfs. De duisternis van de Eerste en de dreigende schaduw van de toen nog naderende Tweede Wereldoorlog vind je wel terug in het boek, maar niet in de animatiefilm. En Pinokkio was oorspronkelijk bedoeld als politieke satire – niet voor niets was Pinokkio een marionet.
Kunsthistorica de Bodt heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de oorsprong en verandering van 12 verschillende verhalen die zijn verschenen tussen 1850 en 1950. Naast de al genoemde verhalen tref je onder andere Nils Holgerson, De kleine zeemeermin, Peter Rabbit, Heidi en Het Kleine Huis in het Grote Bos (de boeken van Laura Ingalls-Wilder).
Superboeiend om te lezen.
Iris Posthouwer – Iets met grenzen stellen
Het perfecte boek als je wel eens worstelt met hoe je een grens kan aangeven, zonder daarbij een heleboel gedoe te krijgen.
De schrijfstijl is ook nog eens heel toegankelijk, helemaal als je het luisterboek hoort, wat door Iris zelf wordt voorgelezen. Het is allemaal zó herkenbaar, je zit er direct in.
En dan zijn de tips die Iris geeft buitengewoon praktisch en toepasbaar. Ze legt ook volop uit waarom je iets wel/niets doet, zodat je niet alleen maar een stappenplan uit je hoofd leert. Echt, dit boek wordt je nieuwe beste vriendin!
George S. Clason – The Richest Man in Babylon
‘He knew. He had been through it all. He wanted others to benefit from his own bitter experiences. That is why he spent tedious hours carving his message upon the clay.
He had a real message for fellow sufferers, a message so important that after five thousand years it has risen out of the ruins of Babylon, just as true and just as vital as the day it was buried.’
Kortom, informatie om te (over)leven. In dit geval op gebied van je persoonlijke financiën. In verschillende korte verhalen krijg je grote oude wijsheid doorgegeven.
Ik kreeg het boek aangeraden door Gianni Amato, aandelentrainer en oprichter van beleggerscommunity Boston Bay Bulls.
Het voorwoord is geschreven door Suze Orman, financieel expert, host van de Women & Money Podcast, met 9 bestsellers op haar naam en vele onderscheidingen.
Als mensen met zoveel kennis van zaken enthousiast worden van een boek uit 1926 met fictieve verhalen over welvaart, dan word ik nieuwsgierig. Wat is het dat zij al weten en in het boek herkennen?
De verhalen zijn toegankelijk. Hooguit is het even wennen aan de taal (‘Tis not like thee, my friend. Where is thy endless energy? Doth something distress thee? Have the Gods brought to thee troubles?’).
Misschien is het geschrevene te simpel om direct als wijsheid te herkennen. Ook daarin voorziet de schrijver. Met veel geduld belicht hij verschillende invalshoeken, zodat je de wijsheden kan proeven, tegen het licht kan houden en kan onderzoeken. Stapje voor stapje kom je telkens een laagje dieper.
Wijsheid ís simpel. We willen het vaak ingewikkeld maken, om welke reden dan ook. In eenvoud herken je de meester. Zowel op gebied van ambacht als in wijsheid. Ik kan er heel veel over zeggen maar de reis met de verhalen is nodig, is deel van het overbrengen van de informatie om te (over)leven.
Daarom: lees het en laat het je inspireren. ‘Where the determination is, the way can be found.’
Meer weten en actie ondernemen?
Vind je geldzaken ingewikkeld? Alles buiten je salaris een ver-van-je-bed-show?
Zou je dit graag anders willen? Ben je bereid om zelf je huiswerk te doen? Vind je het fijn om volop vragen te kunnen stellen en hulp te krijgen van gelijkgestemden? Om kritische vragen te krijgen, zodat je je eigen visie steeds verder kan aanscherpen?
Geen gouden bergen, maar bergen kennis zodat je op gedegen en onderbouwde manier kan beleggen op een manier die bij jou en jouw doel past?
Het team van de Boston Bay Bulls heeft een community opgericht waarin kennis uitwisselen en actief elkaar helpen verbeteren, centraal staat.
Het doel is heel simpel: “Mensen leren hoe ze zelfstandig rendement kunnen maken, zodat ze onafhankelijk van hun salaris kunnen leven op een manier die ze zelf kiezen.”
Ook geven de experts trainingen. Een Aandelentraining en een Technische Analyse training.
Ruim 1500 deelnemers gingen je voor en de community telt meer dan 500 leden. Er wordt duidelijk resultaat geboekt en vrijuit gedeeld over de bereikte financiële vrijheid. Iedereen heeft een eigen definitie van financiële vrijheid. En dit betekent lang niet altijd dat mensen niet meer willen werken – meestal gaat het om onafhankelijkheid en keuzevrijheid.
Als je je via bovenstaande links aanmeldt voor een training of zelfs lid wordt van de community, krijg ik daar een kleine commissie voor.
Ik ben zelf betalend lid van de Boston Bay Bulls en vind deze community uiterst waardevol.
Matt Haig – The Midnight Library
Een verhaal over Nora Seed, 35 jaar en geteisterd door het gevoel dat ze alle kansen gemist heeft op een succesvol, mooi leven. Wanneer ze besluit uit het leven te stappen, komt ze terecht in een bibliotheek, bij Mrs. Elm, de bibliothecaresse uit haar schooltijd.
Nora krijgt de kans om te ervaren hoe haar leven was verlopen, als ze andere keuzes had gemaakt. Ieder boek staat voor een andere keuze en daarmee een ander leven. En de mogelijkheden zijn eindeloos. Maar Nora kan niet onbeperkt blijven verkennen, want het blijft tenslotte niet eeuwig middernacht.
En dan rijst de vraag: als de keuzes eindeloos zijn, wat is de beste manier om te leven?
Dit verhaal doet sterk denken aan It’s a wonderful life, a Christmas Carol, Sliding Doors, een vleugje mysterie à la Neil Gaiman gecombineerd met filosofie.
Dat allemaal gezegd hebbende, het is een sterk en volwaardig verhaal, geen kopie.
Ontroerend, meeslepend en bijna onmogelijk om weg te leggen. Ik heb het in elk geval nagenoeg in één ruk uitgelezen.
Daarmee is het ook een prachtig boek om te bestuderen wat betreft storytelling. Wees niet bang dat door het ‘technische’ aspect te aanschouwen, de magie minder wordt. Integendeel, het maakt juist dat je goede verhalen nog veel meer kan waarderen.
De eerste zin al is ijzersterk: ‘Nineteen years before she decided to die, Nora Seed sat in the warmth of the small library at Hazeldene School in the town of Bedford.’ Daarmee begint hij ‘in actie’ bij het begin, waardoor hij direct je aandacht heeft. En hij maakt geen misbruik van je aandacht en vertrouwen.
Alles wat hij belooft bij aanvang, maakt hij waar. Dit verhaal raakt en ontroert. De boodschap is heel echt en waar. De manier van overbrengen is ambachtsschap. Een kunst die Matt Haig op basis van dit boek beschouwd (ik ga nog meer boeken van hem lezen), bewonderenswaardig goed beheerst.
André Roes – Kierkegaard en Andersen
Een bijzonder diepgaand en uitvoerig boek over de filosoof en de sprookjesdichter.
Liefdevol geschreven, kwam telkens in mij op wanneer ik woorden zocht voor dit boek.
Het is geen licht leesvoer en het zijn geen luchtige thema’s. Maar zowel Andersen als Kierkegaard komen werkelijk tot leven in hoe ze beschreven worden, tegen hun eigen achtergrond, in relatie tot elkaar en in de grotere context van hun tijd en de onze.
Meghan Cox Gurdon – The Enchanted Hour
Geen mooiere aanleiding dan de Nationale Voorleesdagen (20 januari t/m 30 januari 2021) om eens wat meer te weten te komen over voorlezen.
Ik weet dat er in Nederlandse media erg veel nadruk wordt gelegd op dat voorlezen goed is voor de ontwikkeling van taal, maar dit boek belooft dat voorlezen zoveel meer is dan dat. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt.
Dit betoverende Engelstalig boek gaat over de wetenschappelijke bevindingen over de effecten van voorlezen, op warme, haast poëtische wijze beschreven. Het meeste onderzoek is gericht op de ontwikkeling van de hersenen en emotionele ontwikkeling bij kinderen, maar dit boek beperkt zich zeker niet tot voorlezen aan kinderen alleen.
Meghan beschrijft de rol van voorlezen binnen haar gezin; de worstelingen, de verveling en ook de magie. Wat bracht hen dichterbij elkaar, wat werkte niet en hoe vindt dit weerklank in wat studies aan het licht brengen?
Wat zijn de ervaringen van andere ouders en wat zegt Gabe, een jongen met zwaar autisme die pas sinds zijn 14e middels een computer kan ‘praten’ over voorlezen? Hoe heeft voorlezen vroeggeborenen geholpen, gezinnen van militairen die uitgezonden werden? Is een luisterboek net zo goed als zelf voorlezen? Dit en nog zoveel meer komt aan bod.
Het boek eindigt met een heel hoofdstuk waarin ze alle lezersvragen uitgebreid beantwoordt.
Brian McDonald – Old Souls
Een graphic novel. ‘Old Souls is a tale of addiction, obsession, and the things we do for family.’
Het verhaal toont Chris, een vriendelijke jongeman, getrouwd en vader van een dochtertje. Hij lijkt een gelukkig leven te leiden. Maar het is niet zijn eerste keer hier op aarde. Een ontmoeting met een dakloze man triggert een herinnering aan een vorig leven. Chris duikt in de wereld van reïncarnatie (‘grave robbers’) en blijft doorgraven. Met alle gevolgen van dien.
Brian McDonald heeft het verhaal geschreven toen hij zag wat het overlijden van een vriend van hem deed met diens vader. De vader vond de kracht en wil niet meer om zelf te leven. Het overlijden van de zoon kwam plotseling en hij werd naast zijn al eerder overleden moeder begraven, in het graf dat eigenlijk bedoeld was voor zijn vader. Treffend beeld was dat de steen op het graf ook lange tijd de naam van de vader droeg, in plaats van de zoon.
McDonald heeft diepgaand onderzoek gedaan naar regressie en reïncarnatie, ik herkende vanuit mijn eigen ervaring op dat gebied heel veel van wat hij schreef. Niet in de laatste plaats de kick en de haast verslavende uitwerking die het leek te hebben op sommige mensen. Dankzij Brians verhaal heeft dat destijds vage gevoel van onbehagen meer richting gekregen. Daar alleen al ben ik hem dankbaar voor.
Brian McDonald is story consultant, autoriteit op gebied van verhalen en een grote bron van inspiratie voor mij en mijn werk. Hij is tevens auteur van ‘Invisible Ink‘, ‘The Golden Theme‘ en ‘Ink Spots‘; gidsen over het schrijven van en aandachtiger kijken/luisteren naar verhalen. Stuk voor stuk aanraders.
Elke Wiss – Socrates op sneakers
Een heel complete gids, met de praktische filosofie als leidraad, om goede vragen te leren stellen en betere gesprekken te voeren. Elke pluist haarfijn uit wat een vraag eigenlijk is en welke soorten je tot je beschikking hebt (leuke vondst is de komma-sukkelvraag). Waarom vraagt het (be)oefening en zijn we niet zomaar vanzelf heel goed in vragen stellen of verdiepende gesprekken voeren, en ook: wat zijn de neveneffecten van een socratische houding?
Het boek is vlot geschreven, met humor én diepgang, waardoor het leest als een trein. De missie van Elke is helder: de wereld heeft betere gesprekken nodig. We hebben het nodig om werkelijk met elkaar in dialoog te gaan, in plaats van monologen naast elkaar te houden. Om niet voortdurend elkaar proberen te overtuigen of om een standpunt te verdedigen.
Karin Brugman, Judith Budde, Berry Colewijn – Ik (k)en mijn ikken
Een bijzonder heldere introductie in Voice Dialogue, een methode die ervan uitgaat dat een mens bestaat uit verschillende deelpersoonlijkheden, met elk eigen doelen en manieren om die doelen te bereiken.
Het boek leest als een trein. De auteurs wisselen algemene informatie af met duidelijke voorbeelden uit de eigen praktijken en metaforen om het extra invoelbaar te maken. Ze scheppen een context, verhelderen met illustraties en geven je telkens vragen die je jezelf kan stellen.
Je leert op een andere manier te kijken naar jezelf en naar interacties met anderen.
Het mooie van Voice Dialogue is dat je het zo diep kan laten gaan als je zelf wilt; het wordt gebruikt in therapeutische sessies maar ook binnen (bedrijfs)trainingen.
Voor mij komt dit boek op een heel goed moment en waarschijnlijk zag ik het daarom ook liggen bij de boekhandel. Ik heb college gehad van Robert Stamboliev, degene die ook de auteurs van dit boek heeft opgeleid, en weet nog dat ik enthousiast was. Maar ik was destijds bezig mijn eerste stapjes te zetten op een voor mij heel nieuw pad, er zou nog zoveel volgen waar ik enthousiast over was en Voice Dialogue verdween daardoor een beetje naar de achtergrond. Nu, jaren later en een hoop kennis en ervaring rijker kijk ik er opnieuw naar en zie veel duidelijker dan toen hoe mooi Voice Dialogue is; omdat het door diverse stromingen is gevoed, spreekt het met de wijsheid van verschillende windrichtingen. Iets dat je pas ziet als je het doorhebt.
Amanda Palmer – The Art of Asking
Hoe omschrijf je Amanda Palmer… laten we het houden op artiest, zangeres en force of nature.
Haar Tedtalk uit februari 2013 gaat over de kunst van het vragen en zou je wat mij betreft kunnen beschouwen als een korte inleiding op dit boek dat twee jaar later volgde. In het boek werkt ze de thema’s die ze in haar presentatie aandroeg veel dieper uit en voegt er telkens nieuwe dimensies aan toe.
Zo gaat ze in haar boek onder andere in op het verschil tussen vragen en bedelen. Ze legt met humor en compassie haar vinger op zere plekken met betrekking tot geven en ontvangen, en is zeer open over welke lessen zij daarin geleerd heeft en op welke manier.
Ze gaat gedurende het hele boek in op verbinden en vertrouwen, duidelijk makend dat het een niet zonder het ander kan bestaan. Ze toont hoe zij van begin af aan geïnvesteerd heeft in een band opbouwen met haar fans en dat er wederkerigheid is in de relatie, daarom kan ze zoveel vragen, iets dat door buitenstaanders vaak niet begrepen wordt. En langzaam maar zeker kan je door haar ogen kijken en zien dat het niet om de grote dingen gaat waar we ons maar al te makkelijk door laten afleiden, maar juist om die hele kleine, tere dingen die je bijna over het hoofd ziet.
Een rijk boek dat je van heel nabij laat meevoelen wat leven in alle volheid en eigenheid met zich meebrengt. Met een voorwoord van Brené Brown om je eraan te herinneren dat het niet gaat om de vorm waarin je het giet – er is tenslotte maar één Amanda Palmer – maar om je eigenheid die van binnenuit naar buiten schijnt.
Meer weten? In oktober 2015 presenteerde ze haar boek op het Boston Book Festival en werd hierbij geïnterviewd door haar toen echtgenoot en auteur Neil Gaiman. Kijk hier naar de hele presentatie. Enjoy!
Neil Gaiman – The Graveyard Book
Het zal je misschien verrassen om fictie in de lijst aan te treffen, of misschien verrast het je juist dat er nu pas een fictieverhaal opduikt. Hoe het ook zij, The Graveyard Book van Neil Gaiman is een geweldig verhaal op vele lagen. Neil zelf noemde het een soortement van Junglebook, maar dan gesitueerd op een kerkhof. En dat prikkelt al de verbeelding; er worden twee werelden met elkaar verbonden die we normaliter gescheiden houden. Toch?
The Graveyard Book gaat ook over het verschil tussen óverleven en léven. Net als we in het sprookje van Sneeuwwitje leren: je kan jezelf eeuwig verstoppen bij de zeven dwergen, maar is veilig zijn je enige verlangen? Wens je stiekem niet (veel) meer dan dat?
Op onnavolgbare wijze neemt Neil Gaiman je mee in de wereld die balanceert tussen leven en dood, laat je ervaren wat de voor- en nadelen zijn van (on)zichtbaar zijn, en laat je voelen wanneer je niet anders kan dan doen wat voor jou juist is. Als je de mogelijkheid hebt, lees dit boek in het Engels.
Jon Ronson – Dit is vernederend
Dit boek gaat over schaamte en publieke vernedering. Ik weet het, klinkt niet prettig, maar geef het een kans. Dit boek is namelijk een geweldige zoektocht naar een oeroud en tegelijk hypermodern verschijnsel. Hoewel de schandpaal in 1854 officieel is afgeschaft, worden mensen via internet nog altijd publiekelijk ten schande gemaakt. Levens kunnen verwoest worden door één vergissing, een (inschatting)fout, een verkeerd opgevatte opmerking.
Jon Ronson heeft een ruim gebied beslagen met zijn research voor dit boek. Hij neemt je aan de hand van diverse hedendaagse voorvallen mee, schetst hoe men vroeger tegen publieke schandmaking aankeek en daarmee omging. Dit kader bouwt hij vakkundig steeds verder uit naar de moderne tijd. Hij sprak met mensen die publiekelijk hun reputatie en identiteit verloren, mensen die de aanzet gaven tot de golf van verontwaardiging of meededen in de massa. (Opvallend is dat iedereen op dat moment geloofde het goede te doen.) Mensen die manieren vonden om schaamte op afstand te houden of terugveerden, mensen die er nog altijd mee worstelen en mensen die geloven in een tweede kans.
In het anonieme van internet is oordelen en primair reageren zo makkelijk, en het lijkt allemaal relatief onschuldig. De woedende massa trekt al gauw verder, op zoek naar het volgende slachtoffer en vergeet het voorval weer. Maar de gevolgen zijn heel echt en blijvend voor degenen die ermee te maken hebben.
Het zet wel aan het denken wanneer Jon Ronson de conclusie trekt dat wat tegenwoordig online gebeurt, al in de achttiende eeuw als ‘mensonterend’ werd beschouwd.
Cuong Lu – De Boeddha in de bajes
Wanneer je heel invoelbaar wilt hebben wat compassie is, lees dit boek. En misschien ook wel extra mooi om dit te lezen na het boek hierboven, ‘Dit is vernederend’, wat gaat over een hevige vorm van afwijzing.
De auteur heeft 6 jaar lang elke week vier Nederlandse gevangenissen bezocht om als geestelijk verzorger te spreken en mediteren met de gedetineerden.
Hij verwijst naar zijn eigen opgroeien met een chronisch gevoel van onveiligheid (hij is geboren in Vietnam, 1968) en hoe hij zelf ook wanhopig naar vrede zocht. Daarin voel je dat hij deze mannen werkelijk ontmoet van binnenuit. Hij ziet de Boeddha in hen, ook als zij die zelf nog niet zien.
De toon van het boek is zacht. De auteur schrijft hoeveel hij van de gedetineerden geleerd heeft en toont wat hij hen gegeven heeft. Het zijn verhalen die hoopvol stemmen. Het zijn niet enkel lessen voor mensen die fysiek in gevangenschap leven, ook voor degenen die zichzelf kooien vanuit hun denken
Twee uitspraken wil ik eruit lichten omdat ik deze in het bijzonder als buitengewoon bevrijdend ervaar:
‘Waar geluk heeft geen oorzaak.’
‘Je onderschat jezelf wanneer je denkt dat je enkel onder bepaalde voorwaarden gelukkig kunt zijn.’
Elizabeth Gilbert – Big Magic
Een heel relativerend boek over creatief leven, dat mij onlangs werd aangeraden. En ik vind het een geweldig boek, anders stond het hier niet.
Creatief leven kan je opvatten in de zin van bijvoorbeeld schrijven, maar ook als flexibel en met vertrouwen leven. Elizabeth benadert creativiteit luchtig en origineel. Ze ziet ideeën als wezens die op zoek zijn naar mensen waarmee ze samen kunnen werken, om het idee in de materie te brengen. En ze geeft er ook prachtige voorbeelden bij, wat je laat kijken naar Big Magic in je eigen leven. Nogmaals, je hoeft er geen kunstenaar voor te zijn.
Ook weet ze, zoals gezegd, heel goed te relativeren. Voor haar geen archetypische lijdende kunstenaar, geen razende, gekwelde geesten om iets moois te kunnen maken. Elizabeth Gilbert weet dondersgoed hoe moeilijk de weg kan zijn, maar ze kan wat ze doet in perspectief zien en spoort jou aan hetzelfde te doen. Zij leeft comfortabel met de paradox dat wàt je maakt heel belangrijk is en tegelijk de wereld niet laat stoppen met draaien. Er vallen geen doden als het plot van haar nieuwste boek rammelt. Ze schrijft gewoon. Soms heeft het effect A en soms effect B. Maar ondanks alles, schrijft ze. Evenzo wenst ze een ieder toe dat ze doen wat ze het liefst doen. Zonder drama, maar met vreugde en dankbaarheid. En verwondering over de Big Magic die in ieder leven aanwezig is.
Brené Brown – Gelukkig ben ik niet de enige
Een boek dat een zacht licht laat schijnen over schaamte. Wat is schaamte, hoe uit het zich, wanneer steekt het de kop op, etc. Ook wordt duidelijk gemaakt wat schaamte niet is, maar waar het vaak mee verward wordt.
Alles uitgelegd met herkenbare voorbeelden van de talloze mensen die Brené gesproken heeft. De term ‘schaamteweb’ maakt invoelbaar hoe snel we verstrikt raken in onze wereld van angst en machteloosheid.
Uiteraard blijft het daar niet bij. Brené introduceert wat zij ‘schaamteveerkracht’ noemt. En op die as van schaamteveerkracht, tegenover het schaamteweb, staat empathie. Wat is empathie (en wat is het niet) en hoe kan het helpen bij je ontworstelen uit het schaamteweb.
Wat ik persoonlijk heel mooi vind, is de compassie die uit dit boek spreekt. Mensen worden niet gelabeld en ook niet weggezet als ‘abnormaal’. Mensen en hun verhalen, in plaats van diagnoses of labeltjes. Het is niet makkelijk, wat in het boek beschreven wordt, maar het geeft zo veel meer dan voortdurend krampachtig streven naar perfectie. En het geeft ruimte. Niet alleen aan degene die dapper genoeg is om kwetsbaarheid te tonen, maar aan iedereen om hem/haar heen.
Prof. Dr. Pierre Capel – Het Emotionele DNA
Een boek dat wel eens een brug zou kunnen vormen tussen twee uitersten: de wereld waarin alles meetbaar moet zijn om waar bevonden te worden, en de wereld waarin enkel het abstracte telt.
Het is daarbij een verademing dat de auteur in de inleiding al pleit voor een open mind en dat hij de hoogmoed van sommige mensen hoofdschuddend beziet; er is nog maar zo weinig dat we écht weten of begrijpen. Het is mooi om te lezen hoe hij oog heeft voor het wonder dat ieder mens is.
Er is echter wel een inhoudelijke kanttekening die ik plaats: er wordt in dit boek geen onderscheid gemaakt tussen gevoelens en emoties. Dat kan alles wat er binnenin ons beweegt, verwarrend en chaotisch houden. Maar als je al goed thuis bent in die materie en wat meer wilt weten over de biochemische kant, is dit boek een perfecte gids.
De vaktermen worden niet geschuwd, maar de complexe materie wordt voor de leek heel begrijpelijk uitgelegd, inclusief voorbeelden en zelfs illustraties. Ook is het geheel geschreven met de nodige humor en relativeringsvermogen, hoewel er wel degelijk een urgente boodschap in het verhaal doorklinkt.
Aanschouwelijk wordt gemaakt, ondersteund met veel verwijzingen naar diverse onderzoeken, dat onze gedachten veel meer invloed hebben op onze lichamelijke gesteldheid dan lang werd aangenomen. Er wordt tevens uitgebreid stilgestaan bij de biochemische effecten van stress en van meditatie.
Wat ik persoonlijk heel interessant vond, maar misschien dat je daarvoor iets tussen de regels door moet lezen, is dat het voorouderlijk besef hierin ook naar voren komt. De epigenetica wordt aangehaald, waarin ontdekt is dat trauma meetbaar is op celniveau. En dat getraumatiseerde ratten hun trauma doorgaven aan hun nageslacht, ook al hadden die niet dezelfde situatie meegemaakt of waren zelfs nooit in diezelfde omgeving geweest. Ratten met veel stress, verzorgden hun nakomelingen niet zo goed als ratten zonder stress. De nakomelingen die minder goed verzorgd waren door hun moeder, hadden een veel hogere stressgevoeligheid en gaven ditzelfde patroon weer door. Deze hormonale receptoren zijn ook waarneembaar bij mensen.
Combineer dit met de lezingen van de Canadese arts Gabor Maté en je zal wellicht wat anders tegen zowel gedrag als ziekte/gezondheid aan gaan kijken.
Marshall B. Rosenberg – Geweldloze Communicatie
De grondlegger van communiceren zonder strijd, zonder dwang, zonder beschuldigen en zonder verborgen agenda’s.
Je zal merken dat zijn manier van communiceren naadloos aansluit op wat Brené Brown aanmoedigt.
Er wordt eerst zorgvuldig beschreven wat geweldloze communicatie is. Het is geen trucje dat je kan leren of een zoveel stappenplan dat je toepast. Nee, het is een persoonlijk proces. Iets dat je je eigen maakt, in plaats van iets dat je opplakt.
Je leert onder andere waarnemen zonder oordeel, je eigen gevoelens herkennen, erkennen en uitdrukken, verantwoordelijkheid nemen voor je behoeftes en hoe je verzoeken en waardering uit. Net als bij Brené wordt mededogen besproken, wat in de originele versie zowel compassionate als empathy was.
En, hier sluit het weer aan op wat Gabor Maté ook stelt: geweldloos communiceren is NIET hetzelfde als al je emoties inslikken. Dat zou immers weer geweldvol zijn naar jezelf toe.
Voor mij was het een fijn boek, omdat het houvast gaf in hoe en waarom; wanneer je deze stijl niet gewend bent, is het moeilijk te bepalen waar je op hebt te letten. Mede daarom vond ik het fijn om stap voor stap meegenomen te worden.
Wil je meer lezen over geweldloze communicatie, maar dan iets nadrukkelijker gericht op assertiviteit, kan ik je ook het boek ‘Stop met aardig zijn‘ van Thomas D’Ansembourg aanraden. Hij gaat dieper en uitgebreider in op grenzen aangeven en je vrijmaken van leven volgens wat jij denkt dat anderen van je verwachten. (Wat ook maar iets is wat jij denkt.) Je leert dat je wel degelijk kan leven vanuit je eigenheid, dat je wel degelijk nee kan zeggen zonder dat dit betekent dat je verbinding met anderen verliest.
Een van mijn leermeesters verwoordde het mooi: “Wanneer iemand je nee niet aanvaardt, is diegene je ja niet waard.”
J. Krishnamurti – Een leven lang leren
Verschillende van zijn boeken heb ik nu gelezen en het is elke keer opnieuw weer een sensatie. Ik vind zijn boeken niet moeilijk om te lezen, wel merk ik vertraging. Het is geen materie die je maar gewoon naar binnen giet, het dwingt je tot in jezelf afdalen en nadenken. Krishnamurti heeft veel gezegd en geschreven over opvoeding, over loskomen van patronen, over onderwijs en volwassen worden. Ik kan zijn wijsheid niet benaderen en daarom licht ik twee citaten uit zijn boek ‘Een leven lang leren’:
“We leren te voorzien in ons levensonderhoud, maar leven doen we nooit. Het in staat zijn in ons levensonderhoud te voorzien neemt het grootste deel van ons leven in beslag, we hebben nauwelijks tijd voor iets anders. We vinden wel tijd voor kletspraat, voor amusement, voor spelen, maar dat is allemaal iets anders dan leven. Er is een heel breed terrein van echt leven dat totaal verwaarloosd wordt.”
“Een feit wordt onmiddellijk omgezet in een ideaal of een conclusie die dan onze reacties voorschrijft. Als iets gezien wordt produceert het denken onmiddellijk een tegenhanger en die wordt dan de realiteit. Je ziet een hond en meteen gaat je denken naar onverschillig welk algemeen beeld je hebt van honden, en dus zie je die hond nooit.
Paul Verhaeghe – Identiteit
Wat is identiteit, uit welke lagen is het zoal opgebouwd en is het wel zo ‘eigen’ als we geloven? En ook veel breder dan dat; hoe zien we onszelf en de wereld om ons heen? Gaan we uit van het goede in de mens of gaan we uit van het slechte en hoe zie je dat terugkomen in de samenleving? Hoe zijn we gekomen waar we nu staan en hoe nu verder?
Klinisch psycholoog, psychoanalyticus en hoogleraar Paul Verhaeghe brengt diverse aspecten samen om aan te tonen wat ons mede gevormd heeft. Zijn onze hedendaagse opvattingen en handelingen producten van onze eigenheid of veel meer een optelsom van onze culturele historie? Enorm boeiend en herkenbaar. Een boek dat tot nadenken stemt. Daarnaast ook vlot geschreven, waardoor het soepel wegleest.