A thousand views

Jij doet niet hetzelfde werk als ik, dus ik kan niets van jou leren.

Tot op zekere hoogte kan ik deze uitspraak begrijpen. Vooral waar het op de fysieke handelingen aankomt – dan heb je gewoon iemand nodig die je laat zien hoe je het gereedschap in de praktijk hanteert.

Maar ik denk ook nog steeds met warme gevoelens terug aan een festival genaamd ‘A thousand views’ dat een paar jaar geleden werd georganiseerd door mensen uit de filmwereld, voor mensen uit het bedrijfsleven. Ik had destijds als broekie uit het onderwijs enorme mazzel dat ik daar ook naartoe mocht, iets waar ik tot op de dag van vandaag enorm dankbaar voor ben.

Op het festival waren verschillende experts uit de filmwereld, die vertelden over hun ervaringen.
Extra fijn was dat zij niet de vertaalslag naar de andere branches maakten, dat lieten ze rustig over aan de toehoorders zelf.

Martin Koolhoven vertelde hoe hij invulling geeft aan zijn werk als regisseur: hij communiceert zijn visie.
Eerst op zijn werk in het algemeen, zodat mensen hém begrijpen. Daarna zijn visie op het project, zodat mensen weten wat hij wil overbrengen en hun expertise inzetten om die visie te versterken.
En dan ga je vliegen.’
Met de jaren heeft Martin geleerd zijn visie steeds meer leidend te laten zijn en de invulling steeds meer aan zijn crew over te laten. Zij kunnen dingen waar hij geen weet van heeft en die er nooit uitkomen als hij alle details invult.

Actrice Jelka van Houten onderschreef dit in haar sessie. Ze vertelde hoe sommige regisseurs haar zó weinig eigenheid lieten inbrengen, dat het verlammend werkte. En ze liet zien wat het resultaat daarvan was. De scène schreeuwde ‘nep’. Zonde.
Acteurs zijn geen marionetten, die het plaatje tonen dat de regisseur in het hoofd heeft. Integendeel, acteren gaat om afpellen. In jezelf zoeken naar connectie met ongeacht welk karakter je ook speelt.
Om dit vervolgens van binnenuit tot leven te brengen.
Die kwetsbaarheid kan er alleen zijn als er veiligheid is op de set.

Net als projectmatig werken in het bedrijfsleven, kent iedere film en elk team een vraagstuk.
Dit vraagstuk dient glashelder te zijn voor de verdere stappen gezet kunnen worden.
Waar hebben we mee te maken, wat is het échte verhaal? (En dat is nooit gelijk aan het letterlijke verhaal.)
Dit verkennen en uitdiepen is een proces. In de filmwereld is alle voorwerk soms een kwestie van jaren, terwijl het daadwerkelijk maken van de film een kwestie kan zijn van maanden of zelfs weken.
Niet alleen het tastbare/zichtbare telt.

En misschien herken je dit (ook) vanuit je eigen werk: wanneer er iets moet gebeuren, vallen telkens dezelfde namen.
Castingdirectors zijn zich bewust van deze reflex; hoe verleidelijk het ook is om terug te vallen op spelers X en Y, ze kiezen heel bewust voor andere combinaties. Geven ruimte aan spelers om andere kanten van zichzelf te verkennen én om ook de crew te verrassen. Iedereen vaart er wel bij.
Dat gezegd hebbende, sommige combinaties werken gewoon op een level van 1+1=3.
Dan is het een kwestie van niet in de weg lopen en de synergie volop ruimte geven.

Tot slot van editor Job ter Burg: welke volgorde je hanteert én vanuit welk perspectief je iets bekijkt, bepaalt de betekenis die het krijgt.

Daarom: wie soepel met vorm om kan springen, kan overal lessen uit leren.